De set-up van.... Paul van der Feen: 'De klarinet is mijn eerste liefde’
Samen met zijn muzikale broers Mark, Matthew en Clemens groeide hij op in Middelburg. Inmiddels speelt Paul van der Feen vrijwel dagelijks de sterren van de hemel als 2e altsaxofonist/klarinettist en solist in het wereldberoemde Metropole Orkest en doet hij interessant freelance werk als sideman. Wat is zijn verhaal en waar speelt hij op?
Paul van der Feen: 'Ik groeide op in een groot, gek, chaotisch, maar heel muzikaal gezin in de Zeeuwse hoofdstad. Klassieke muziek was de norm, maar jazz werd ook toegestaan. Naast Mahler, Bach en Scriabin draaide mijn vaders platenspeler ook Louis Armstrong, Dave Brubeck en John Coltrane. Rond mijn 11e levensjaar was ons huis een grote jamsessie en deed ik op klarinet en later op altsax vrolijk mee.'
'Naast de iconische Paul Desmond was het toch de muziek van Bach die mij deed beslissen musicus te worden en op mijn 15e verhuisde ik naar Amsterdam om te studeren aan het conservatorium.'
'Nog steeds haal ik veel inspiratie uit klassieke muziek, maar ook uit het 'gewone' leven met mijn vrouw en twee dochtertjes die ervoor zorgen dat je niet al te geobsedeerd met je instrument kunt bezig zijn. Dat komt de muziek ten goede.'
'In 2023 heb ik de eer gehad naast mijn werkzaamheden met het Metropole Orkest om vijf cd's te maken als sideman, waaronder met Bert van den Brink, Maria Markesini, Karel Boehlee en Henk Kraaijeveld. Dit jaar staat daarom in het teken van de optredens die hieruit voortvloeien.'
'De altsax beschouw ik als mijn hoofdinstrument, misschien wel juist omdat het zo een uitdaging voor mij blijft het geluid te vinden dat ik zoek. De sopraansax gaat mij natuurlijker af, waarschijnlijk omdat het dichter bij mijn eerste liefde ligt: de klarinet.'
'Ik koos dit instrument als 9-jarig jongetje omdat ik betoverd was door het geluid en hoewel ik mijn leven lang geniet van het worstelen met de vrijwel oneindige klankmogelijkheden van de saxofoon, blijft de klarinet mijn eerste liefde.'
Paul: 'Ik heb een hele verzameling altsaxen gehad: Conn Ladyface, Selmer Balanced Action, driemaal een Selmer Mark VI, slechts één sopraansax: een Yamaha met kromme nek en een paar klarinetten waaronder een Buffet Crampon RC waar ik al 20 jaar op speel.'
'Op altsax ben ik uitgekomen op twee set ups: een oude Dolnet met een 7* ebonieten Otto link en een prachtige Free Wind (het 5de serie nr) met een metalen berg larssen 95 sms. De zaal en de muzikale setting bepaalt uiteindelijk de keuze.'
'Het is lastig uit te leggen hoe de keuze precies tot stand komt, maar de Free Wind combi werkt bijvoorbeeld heel goed in akoestische ruimtes, zoals een kerk. Omdat het geluid zo stabiel en ook wel donker is kan het wedijveren met het kerkorgel, met alle registers open.'
'De Dolnet met de Otto link heeft meer spannende boventonen en kan daarom een droge ruimte – zoals een studio – helemaal ‘betoveren’. Maar ik denk dat ik de afwisseling zelf tussen deze totaal verschillende instrumenten en mondstukken ook wel gewoon leuk vind.'
'Op klarinet heb ik een Viotto N1+2 mondstuk dat ik van Herman Braune op het conservatorium kreeg – een legendarisch docent. Daarop gebruik ik ‘white master’ Vandoren rieten met een sterkte van rond de 3/3,5.'
'In de loop der jaren ben ik ook wel de betrekkelijkheid van al die verschillende setups gaan inzien. Het is wonderlijk hoe robuust je eigen klankbeeld is en hoe dat – ongeacht een nieuw mondstuk – altijd weer tevoorschijn komt. Al worstelend met de altsax heb ik ook alle mogelijke rieten uitgeprobeerd en uiteindelijk beseft dat de 'gewone' klassieke Vandoren rieten nr. 3 het beste werken voor mij.'
'Uiteindelijk is de intentie waarmee je speelt, je overtuiging van hoe het moet klinken. Niet zozeer om zelf goed voor de dag te komen, maar puur omdat de muziek het vereist, dat is de allerbelangrijkste factor.'
'Ook snap ik steeds meer de relativiteit van de instrumenten zelf. Of je nou een sax, klarinet of een tuba aan je lippen hebt, je zult met je lucht iets moeten doen waarmee je de ziel van een luisteraar beroert. En bij dit proces is er helaas geen plaats voor eigen belangen en ego.'
'Dat neemt allemaal natuurlijk niet weg dat een GOED RIET dat goed trilt toch de wonderlijke, fysieke, plantaardige schakel is tussen adem van de blazer en de trommelvliezen van de luisteraar.'
'Ik ga straks even een goed trillend riet uitzoeken voor mijn optreden in het oorverdovende en oergezellige café De Egelbewaarder in Amsterdam.'
